Вверх
Понедельник, 07-Октября-2024, 16:13
| RSS


Меню сайта
Категории раздела
ABDULLA ORIPOV SHE'RLARI / HALQ SHOIRI ABDULLA ORIPOV BARCHA SHE'RLARI [4]
AHAD QAYUM SHERLARI / АХАД КАЮМ ШЕРЛАРИ / AHAD QAYUM YANGI SHE'RLARI TO'PLAMI [10]
AYRILIQ / ARMON / ALAM / AZOB HAQIDA TA'SIRLI SHERLAR [97]
DO'ST HAQIDA SH'ERLAR / DO'STLIK HAQIDA SHE'R / Стихи о дружбе [23]
ERKIN VOHIDOV BARCHA SHERLARI / ЭРКИН ВОХИДОВ БАРЧА ШЕРЛАРИ [4]
English poems, love poems in English / Inglizcha she'rlar / Ingliz tilida yangi she'rlar [3]
Hayot haqida ta'sirli she'rlar / Umr haqida dardli she'rlar [62]
HAMID OLIMJON SHERLARI / ХАМИД ОЛИМЖОН ШЕРЛАРИ / O'ZBEK SHOIRI [5]
HAYIT BAYRAMIGA CHIROYLI VA MANOLI SHE'RLAR / ХАЙИТ БАЙРАМИГА ЯНГИ ШЕРЛАР [4]
IBRATLI VA HIKMATLI SHE'RLAR / MANOLI VA TASIRLI SHERLAR [73]
MARHABO KARIMOVA SHE'RLARI / МАРХАБО КАРИМОВА ШЕРЛАРИ [7]
MUHAMMAD YUSUF SHE'RLARI / ANDIJON SHOIRI MUHAMMAD YUSUF SHERLARI [6]
OTA ONA HAQIDA SHE'RLAR / ОТА ОНА ХАКИДА ТАСИРЛИ ШЕРЛАР [42]
O'ZBEK SHOIRLARI IJODIDAN / O'ZBEKISTON BUYUK SHOIRLARI SHE'RLARI [17]
TABRIK SHE'RLARI / TABRIK SO'ZLARI / ПОЗДРАВИТЕЛЬНЫЕ СТИХИ [4]
TALABALAR UCHUN SHE'RLAR / Стихи для студентов [7]
TO'Y HAQIDA JUDA TASIRLI SHE'RLAR / YOR YOR HAQIDA ALAMLI SHE'RLAR [24]
SMS QISQA SHE'RLAR / СМС КОРОТКИЕ СТИХИ [26]
SMS MAKTAB HAQIDA SHE'RLAR / SINFDOSH HAQIDA SHE'RLAR / Школьные Стихи [16]
SMS HAZIL SHERLAR / KULGILI SHERLAR / PRIKOLLAR [21]
SEVGI IZHORLARI HAQIDA SHE'RLAR / SEVGI ZHORLARI / DIL IZHORLARI [40]
SEVGI MUHABBAT HAQIDA SHERLAR / СТИХИ О ЛЮБВИ [123]
VATAN HAQIDA SHE'RLAR / O'ZBEKISTON HAQIDA YANGI SHE'RLAR / Стихи о РОДИНЕ [17]
YANGI YIL UCHUN SHE'RLAR 2017 2018 2019/ СТИХИ ДЛЯ НОВОГО ГОДА [16]
ZULFIYA SHERLARI / O'ZBEK XALQ SHOIRI ZULFIYA SHERLARI / ЗУЛФИЯ ШЕРЛАРИ [10]
8-MART AYOLLAR BAYRAMIGA SHE'RLAR / XOTIN QIZLAR BAYRAMIGA TABRIK SHERLAR / 8 марта Женщины праз... [18]
14-FEVRAL SEVISHGANLAR KUNI UCHUN SHE'RLAR / Стихи для Дня святого Валентина 14 февраля, [7]
14-YANVAR VATAN HIMOYACHILARI UCHUN SHERLAR / YIGITLAR UCHUN SHERLAR [11]
СМС валентинки СМС в день Святого Валентина, 14 февраля, СМС валентинки [1]
Стихи о любви / Красивые стихи [2]
MENING IJODIM / YOSH SHOIRLAR SHE'RLARI TO'PLAMI [60]
ARALASH SHE'RLAR / XAR XIL TA'SIRLI SHE'RLAR TO'PLAMI [30]
TURSUNOY SODIQOVA SHE'RLARI TO'PLAMI / O'GITLARI [7]
TURKCHA SHE'RLAR / Türk Şiirleri / Турецкие Стихи [2]
SOG'INCH HAQIDA SHE'RLAR / SOG'INCH MAKTUBLARI / SOG'INGAN QALBLAR [42]
BAXOR FASLI HAQIDA SHE'RLAR / BAHORIY TILAKLAR TABRIKLAR [4]
NAVRO'Z BAYRAMI HAQIDA SHE'RLAR TABRIKLAR / 21-МАРТ НАВРУЗ УЧУН ТАБРИКЛАР [19]
9-MAY XOTIRA VA QADRLASH KUNI SHERLARI / HOTIRA SHERI [7]
1-Aprel hazil va Kulgi kuni haqida ma'lumotlar va she'rlar / 1-Апрел хазиллари [2]
ISMLARGA ATALGAN SHE'RLAR / QIZLAR ISMI UCHUN SHE'R [23]
Ramazon taqvimlari / Ro'za haqida / Iftorlik / Saxarlik [4]
Лучшие Афоризмы
AYOLLAR HAQIDA AFORIZMLAR MANOLI GAPLAR / Афоризмы о женщинах
SEVGI MUHABBAT HAQIDA AFORIZMLAR OLAMI / MANOLI GAPLAR
AYRILIQ ARMON HAQIDA STATUSLAR / AFORIZMLAR/ MANOLI VA AQLLI GAPLAR
PUL BOYLIK HAQIDA AFORIZMLAR / MANOLI GAPLAR / STATUSLAR
DO'STLIK HAQIDA AFORIZMLAR / DO'ST HAQIDA STATUSLAR / MANOLI GAPLAR
UMR ,VAQT, HAYOT HAQIDA DONO AFORIZMLAR / MANOLI SO'ZLAR
HAZIL AFORIZMLAR / KULGULI AFORIZMLAR / PRIKOL GAPLAR / STATUSLAR
TALABALAR HAQIDA AFORIZMLAR / STUDENTLAR HAQIDA STATUSLAR
ARALASH STATUSLAR / YANGI AFORIZMLAR / MANOLI GAPLAR TO'PLAMI
Категории рассказы
SEVGI HAQIDA HIKOYALAR / MUXABBAT QISSALARI / ARMONLI VOQEALAR
OTA ONA HAQIDA HIKOYALAR / TASIRLI VOQEALAR / REAL XIKOYALAR
DO'STLIK HAQIDA HIKOYALAR / TASIRLI VA QIZIQARLI VOQEALAR
DETEKTIV HIKOYALAR / IZQUARLAR HAQIDA HIKOYALAR / QISSALAR
BOLALAR UCHUN ERTAKLAR / ERTAKLAR OLAMIGA SAYOHAT
ARALASH HIKOYALAR / XAR XIL HIKOYALAR TO'PLAMI
TA'SIRLI HIKOYALAR / REAL VOQEALAR / AJOYIB HIKOYALAR
HAJVIY HIKOYALAR / HAJVIYALAR / KULGILI HIKOYALAR
IBRATLI HIKOYALAR / HIKMATLI RIVOYATLAR
Мини-чат
Наш опрос
Оцените мой сайт
Всего ответов: 338
Статистика
Главная » Статьи » YANGI SHERLAR / TA'SIRLI / MANOLI / DARDLI SHERLAR » O'ZBEK SHOIRLARI IJODIDAN / O'ZBEKISTON BUYUK SHOIRLARI SHE'RLARI

Nodirabegim haqida ma'lumotlar (Hayoti va Ijodi)

NODIRA (taxallusi; ismi Mohlaroyim) (1792. Andijon -1842. Qo'qon) - shoira, ma'rifatparvar va davlat arbobi. "Komila" va "Maknuna" taxalluslari bilan ham she'rlar yozgan.
NODIRA


NODIRA (taxallusi; ismi Mohlaroyim) (1792. Andijon -1842. Qo'qon) - shoira, ma'rifatparvar va davlat arbobi. "Komila" va "Maknuna" taxalluslari bilan ham she'rlar yozgan. Otasi Andijon hokimi Rahmonqulbiy - ming qabilasidan, Farqona hukmdori Olimxonning tog`asi.
Olimxon ukasi Umarxonga Marg’ilon hokimligini beradi va uni 1807 yilda Nodiraga uylantiradi. Nodira shu xonadonda she'r yozishni mashq qiladi, shoira Uvaysiy bilan
tanishadi, uni muallima sifatida saroyga taklif etadi. Nodiraning turmush yo'ldoshi Amir Umarxon ham Amiriy taxallusida ijod qilgan.
1822 yilda Umarxon vafot etib, uninq o'g’li, 14 yoshli Muqammad Alixon (Ma'dalixon) taxtga ko'tarildi. Lekin davlatni, asosan, Nodiraning uzi idora qildi. U madaniyat va san'atni rivojlantirishga intildi. Nodiraning zamondoshi qozi Abdunabi Xotifning tamomlanmay qolgan voqeaband dostonida Nodiraning hayoti va ijtimoiy faoliyati ishonarli dalillar bilan ko'rsatib be-rilgan: "Asar yozishdan maqsadim Nodiraning oqila, fahmli, ilm va so'zning qadriga yetadigan donishmand ayol ekanligini ko'rsatishdir...
Umarxon vafotidan so'ng bu iffat sadafining injusi kunlarni hasratu firoq bilan shu tariqa o'tishini noshukurlik deb bildi. U gulistondek Chahorchaman bog’iga borib, Farg’ona, Toshkent, Xo'jand, Andijon va boshqa shaharlardan fozillar, olimlar, xattotlar, naqqoshlarni o’z xizmatiga chaqirtirib keldi". Nodira bir necha kitoblarni ko’chirtirdi va shoirlarni yangi-yangi asarlar yozishga tashviq qildi. Shoira devonlarning chiroyli yozilishi, muqovasining bezatilishini o’zi shaxsan ko'zdan kechirib turgan. U yaxshi ishlagan kotiblarga tilla qalam, kumush qalamdon berib, ularni "Zarrin qalam"lik mansabiga ko'targan.
Nodira bozor va rastalar, masjid va madrasalar, karvonsaroylar qurilishiga e'tibor bergan. Go'ristoni kalondagi Madrasai Chalpak, Taqagarlik rastasidagi Mohlaroiim madrasasini bino ettirgan. Buxoro amiri Nasrullo 1842 yilda Qo'qonga bostirib kirib, Ma'dalixonni, ukasi Sulton Mahmudxonni, 14 yashar o'qli Muqammad Aminxonni va Nodirani fojiali ravishda o'ldiradi.
Nodiraning adabiy merosi o'z g’oyaviy-badiiy ahamiyati nuqtai nazaridan mumtoz she'riyatning go'zal namunalaridandir. Uning to'la bo'lmagan o'zbekcha devoni O'zbekiston FA
Sharqshunoslik instituti fondida saqlanadi (inv. 4132). Devonga Nodiraning 109 (yoki 1704 misra) g’azali kiritilgan. Nodiraning o'zi yozgan debochada tarjimai holiga oid ba'zi muhim ma'lumotlar berilgan. 19-asrda ko'chirilgan, hozirgi O'zbekiston FA Tarix muzeyi arxivida saqlanayotgan devonda Nodiraning "Komila" taxallusi bilan yozgan 19 (328 misra) g’azali borligi aniqlangan. 1962 yilda Namanganda shoiraning mukammal devoni topildi. O'zbekiston FA Alisher Navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyida saqlanayotgan (inv. 313) bu devon shoiraning merosini to'liq qamrab olgan, deyish mumkin. Bunda shoira yozgan debocha mukammal berilgan. Devonda shoiraniig "Nodira" taxallusi bilan yozgan 180 she'ri jamlangan (shulardan 136 tasi o'zbek tilida, 44 tasi tojik tilida). Jumladan, 11 muxammas, 2 musaddas, 1 musamman,1 tarji'band. 1 tarkibband va 1 firoqnoma ham bor. O'zbekistn FA Sharqshunoslik instituti fondida Nodiraning "Maknuna" taxallusi bilan yozilgan, 333 g’azaldan iborat bir devoni mavjud (mnv. 7766). Bugungi kunda biz Nodiraning o'zbek va fors-tojik tillarida yaratgan 10 ming misraga yaqin lirik merosiga egamiz.
Nodira she'riyatining asosini lirika tashkil etadi.Nodira muqabbat, sadoqat va vafo kuychisidir, u go'zallik va sadoqatni, Sharq xotin-qizlarining dard-alamlari, ohu fig’onlarini kuyladi. Shoira o'zini ishq oynasi deb atar ekan, bu oynada insonning hayotga umid bilan qarashi, ezgu istaklari va orzusi aks etgan. U muqabbat Alloh tomonidan insonlar qalbiga solingan mangu yog’du ekanligini kuyladi:
Muxabbatsiz kishi odam emasdur,
Gar odamsan, muxabbat! ixtiyor et!
Nodiraning muxabbat tushunchasi chuqur ijtimoiy mazmun kasb etadi. Muxabbat shaxsiy tuyg’ular doirasidan yuqori ko'tarilib, odamiylikni chuqur idrok qilish vositasiga aylantiriladi. Nodira insonning eng yuksak fazilati vafodorlikda deb biladi. Shoiraning fors-tojik tilidagi mebosh radifli g’azalida vafo mavzui keng doirada qalamga olinadi.
Shoira himmat, sabr, qanoat, nomus, xayo kabi xislatlarni ma'rifat, ya'ni Xudo vasliga erishishni yaqinlashtiruvchi manzillar sifatida qayd etadi, olam ana shu sharafli xislatlarni o’z ruhiga mukammal singdirib olishi va uni sobitqadamlik bilan ko'ngil ganjinasida asramog’ini obrazli qilib tasvirlaydi. Odamzod shu sifatlardan mahrum bo'lar ekan, u riyo yo’liga kirib ketadi.

Nodira o’z ijodida dunyoviylik bilan bir qatorda tasavvufning naqshbandiya yo’nalishiga asoslangan bir butunlik orqali insonning jamiyat va tabiatga munosabatini ham, ilohiy muxabbat yo'lidagi ruhiy dunyosini ham juda go'zal va jonli misralarda ifodalab beradi. Nodira she'rlarida islom ruhi, tasavvuf ta'limi va hayot falsafasini chuqur idrok etgan qolda hayotga hamma vaqt umidbaxsh nigoh bilan qaraydi va undan yaxshilik urug’ini qidiradi. Nodira saroyda yashasa ham, o'zini ma'naviy jihatdan baxtier hisoblay olmas edi.
Shuning uchun ham u g’azallaridan birida: "Meni saltanat masnadida ko'rib, gumon etmang ayshu faroin bilan", deydi.
Nodira olimlar, shoirlar. ayniqsa, shoiralarni o'z himoyasiga olgan. Shoira o'z devonlarining "hamnishin olima afifalar, fozila hamsuhbat sharifalarning maslahatlari
va tashabbuslariga ko'ra jamlangani"ni o'zbekcha devoniga yozgan so'zboshisida qayd etib o'tadi.
Nodira mumtoz she'riyatning mavjud hamma janrlarida qalam tebratdi. Uning o'zbekcha va forsiycha-tojikcha g’azallari aruzning turli vaznlarida 5. 7, 9. 13, hatto 18 baytli xajmda yaratilgan. Shoira g’azallarining asosiy qismi 7-9 baytlidir. Nodira mumtoz adabiyot an'analarini qunt va ixlos bilan davom ettirgan. Navoiy, Fuzuliy, Bedil g’azallariga muxammaslar boqlagan. Nodira g’azallarida ko'proq "mukarrar" (so'zning takrorlanib kelishi) va "qo'sh mukarrar" usullaridan foydalangan. Asarlarida talmeh, majoz, tashbeh, istiora, tazod, tadrij. tashxis, intoq kabi badiiy vositalar maqorat bilan qo’llanilgan.
Nodira fors-tojik tilida ham go'zal, ta'sirchan she'rlar yozgan. Ular ham mazmun va badiiy mahorat jihatdan o'zbek tilidagi g’azallaridek yuksak darajada yozilgan bo'lib, shoira ijodini yana ham keng va to'laroq o’rganishda muhim rol' o'ynaydi.
Nodira ijodiga bo'lgan qiziqish shoira hayotlik davridayoq boshlangan. Mashhur shoira Dilshod (1800-1905) Nodiraga maxsus g’azallar bag’ishlab, uni "ilm-adab va nazm osmonining yulduzi, ushshoqlari g’azalxoni, shakar sochuvchi bulbul" deb ta'riflaydi. Nodira g’azallariga ko'p shoirlar naziralar yozganlar, muxammas boqlaganlar. O’zbek adabiyotida va sahnada Nodiraning badiiy obrazi yaratildi. H. Razzoqovning "Nodira", Turob To'laning "Nodirabegim" musiqali dramalari saqnalashtirildi. Komil Yormatov va M. Mel'kumovlarning ssenariysi asosida "Nodirabegim" filmi yaratildi. Shoira asarlari rus va boshqa chet tillarga tarjima qilingan, g’azallari o’zbek maqomlari va xalq kuylariga solingan. O’zbekistoniing shahar va qishloqlarida ko'plab ko'chalar, kinoteatr, maktab va kutubxonalar Nodira nomi bilan yuritiladi.


O’zbekiston milliy ensiklopediyasi T.6.

SHERLAR.NET
Категория: O'ZBEK SHOIRLARI IJODIDAN / O'ZBEKISTON BUYUK SHOIRLARI SHE'RLARI | Добавил: admin (15-Февраля-2017)
Просмотров: 3390 | Теги: manoli, nodirabegim sherlari, buyuk shoira, o'zbek shoirasi nodirabegim, nodira, nodira sherlari, nodirabegim haqida malumotlar, o'zbekiston shoirasi | Рейтинг: 5.0/14

Nodirabegim haqida ma'lumotlar (Hayoti va Ijodi) haqida ajoyib she'r yoki hikoyalarni www.Sherlar.Net - AFORIZM VA STATUSLARda miriqib o'qishingiz mumkin

Ushbu saxifada Nodirabegim haqida ma'lumotlar (Hayoti va Ijodi) haqida juda ajoyib she'rlarni o'qishingiz mumkin bo'ladi ajoyib hikoyalar, tasirli voqealar va she'rlarni bizning saytda o'qing O'ZBEK SHOIRLARI IJODIDAN / O'ZBEKISTON BUYUK SHOIRLARI SHE'RLARI bo'limida yana bir qancha ajoyib hikoyalar, qiziqarli va manoli aforizmlar yoki she'rlarni maroq bilan o'qing
Bizning saytda xar kuni bir biridan qiziqarli manoli tasirli hikoyalar, she'rlar, va aforizmlar ni o'qishingiz mumkin bo'ladi
yana bizning saytda Nodirabegim haqida ma'lumotlar (Hayoti va Ijodi) dan tashqari yana O'ZBEK SHOIRLARI IJODIDAN / O'ZBEKISTON BUYUK SHOIRLARI SHE'RLARI Haqida ham ajoyib maqolalar (www.Sherlar.Net - AFORIZM VA STATUSLAR) saytida birinchi bo'lib e'tiboringizga havola etiladi
Bizdan yiroqlashmang zero biz sizlar uchun doim xizmatdamiz xurmat bilan She'rlar Group

Всего комментариев: 0
avatar
Поиск по сайту
Погода
Понедельник 07-Октября-2024
Яндекс.Погода

Yangiliklar








Смотреть все новости
Лучшие стихи
ABDULLA ORIPOV SHE'RLARI / HALQ SHOIRI ABDULLA ORIPOV BARCHA SHE'RLARI
AHAD QAYUM SHERLARI / АХАД КАЮМ ШЕРЛАРИ / AHAD QAYUM YANGI SHE'RLARI TO'PLAMI
AYRILIQ / ARMON / ALAM / AZOB HAQIDA TA'SIRLI SHERLAR
DO'ST HAQIDA SH'ERLAR / DO'STLIK HAQIDA SHE'R / Стихи о дружбе
ERKIN VOHIDOV BARCHA SHERLARI / ЭРКИН ВОХИДОВ БАРЧА ШЕРЛАРИ
English poems, love poems in English / Inglizcha she'rlar / Ingliz tilida yangi she'rlar
Hayot haqida ta'sirli she'rlar / Umr haqida dardli she'rlar
HAMID OLIMJON SHERLARI / ХАМИД ОЛИМЖОН ШЕРЛАРИ / O'ZBEK SHOIRI
HAYIT BAYRAMIGA CHIROYLI VA MANOLI SHE'RLAR / ХАЙИТ БАЙРАМИГА ЯНГИ ШЕРЛАР
IBRATLI VA HIKMATLI SHE'RLAR / MANOLI VA TASIRLI SHERLAR
MARHABO KARIMOVA SHE'RLARI / МАРХАБО КАРИМОВА ШЕРЛАРИ
MUHAMMAD YUSUF SHE'RLARI / ANDIJON SHOIRI MUHAMMAD YUSUF SHERLARI
OTA ONA HAQIDA SHE'RLAR / ОТА ОНА ХАКИДА ТАСИРЛИ ШЕРЛАР
O'ZBEK SHOIRLARI IJODIDAN / O'ZBEKISTON BUYUK SHOIRLARI SHE'RLARI
TABRIK SHE'RLARI / TABRIK SO'ZLARI / ПОЗДРАВИТЕЛЬНЫЕ СТИХИ
TALABALAR UCHUN SHE'RLAR / Стихи для студентов
TO'Y HAQIDA JUDA TASIRLI SHE'RLAR / YOR YOR HAQIDA ALAMLI SHE'RLAR
SMS QISQA SHE'RLAR / СМС КОРОТКИЕ СТИХИ
SMS MAKTAB HAQIDA SHE'RLAR / SINFDOSH HAQIDA SHE'RLAR / Школьные Стихи
SMS HAZIL SHERLAR / KULGILI SHERLAR / PRIKOLLAR
SEVGI IZHORLARI HAQIDA SHE'RLAR / SEVGI ZHORLARI / DIL IZHORLARI
SEVGI MUHABBAT HAQIDA SHERLAR / СТИХИ О ЛЮБВИ
VATAN HAQIDA SHE'RLAR / O'ZBEKISTON HAQIDA YANGI SHE'RLAR / Стихи о РОДИНЕ
YANGI YIL UCHUN SHE'RLAR 2017 2018 2019/ СТИХИ ДЛЯ НОВОГО ГОДА
ZULFIYA SHERLARI / O'ZBEK XALQ SHOIRI ZULFIYA SHERLARI / ЗУЛФИЯ ШЕРЛАРИ
8-MART AYOLLAR BAYRAMIGA SHE'RLAR / XOTIN QIZLAR BAYRAMIGA TABRIK SHERLAR / 8 марта Женщины праз...
14-FEVRAL SEVISHGANLAR KUNI UCHUN SHE'RLAR / Стихи для Дня святого Валентина 14 февраля,
14-YANVAR VATAN HIMOYACHILARI UCHUN SHERLAR / YIGITLAR UCHUN SHERLAR
СМС валентинки СМС в день Святого Валентина, 14 февраля, СМС валентинки
Стихи о любви / Красивые стихи
MENING IJODIM / YOSH SHOIRLAR SHE'RLARI TO'PLAMI
ARALASH SHE'RLAR / XAR XIL TA'SIRLI SHE'RLAR TO'PLAMI
TURSUNOY SODIQOVA SHE'RLARI TO'PLAMI / O'GIRTLARI
TURKCHA SHE'RLAR / Türk Şiirleri / Турецкие Стихи
Поиск
Друзья сайта
  • www.Mediauz.net
  • www.Zamonaviy.net
  • www.Ziyo-music.com
  • www.Antiqa.uz
  • Copyright SHERLAR.NET © 2024
    Вопросы или предложения Присылайте на sherlar8020@gmail.com.
    uCoz